Ja, ik zit nog steeds in de gevangenis!
Hierbij wat informatie over de Wolvenplein-gevangenis: Op 1 juli 1856 opende de gevangenis haar deuren – ze is aan het bolwerk Wolvenburg gelegen – de Wolvenburg dateert van omstreeks 1580. De gevangenis heeft slechts enkele cellen en is op dit moment de oudste “eencellige” gevangenis in Nederland. Er zijn drie vleugels – twee daarvan waren voor 117 mannen en in de derde vleugel waren er 19 cellen voor vrouwen.
Het werd in 1877 uitgebreid en na deze datum waren er alleen nog mannelijke gevangenen. De kerk werd in 1903 toegevoegd. In 1914 werd het strikte gevangenisregime versoepeld, omdat het geïsoleerd houden van gevangenen in hun eigen cellen tot psychische problemen leidde en dit in het huidige sociale klimaat niet langer acceptabel werd geacht. Er werden grotere kamers gebouwd en gevangenen konden samenwerken – oogcontact kon niet worden voorkomen, maar onderling praten was verboden.
Tijdens de Duitse bezetting van Nederland in de Tweede Wereldoorlog gebruikten de Duitsers het als gevangenis voor politieke gevangenen, saboteurs en verspreiders van verboden literatuur. Ze werden bewaakt door Nederlandse SS-soldaten en leden van de NSB (Nationaal-Socialistische Beweging – het was een Nederlandse politieke partij van 1931 tot 1945). Na de oorlog werden de rollen omgedraaid en werden Duitsers en NSB gevangenen. Ook de burgemeester van Utrecht werd tijdens de Tweede Wereldoorlog gevangen gehouden op beschuldiging van collaboratie.
Na de oorlog waren er ingrijpende veranderingen in het strafsysteem en het strenge cellulaire systeem werd afgeschaft. In 1951 werd het een Huis van Bewaring (verdachten worden opgesloten tot hun proces en ook degenen die tot een korte vrijheidsstraf zijn veroordeeld). In de jaren zeventig werden de regels nog meer versoepeld met doucheruimtes, woonkamers, sportactiviteiten en klaslokalen, gevangenen konden hun eigen kleding dragen en maaltijden koken – de naam gevangenis werd omgedoopt tot Penitentiaire Inrichting. Er was meer ontspannende interactie tussen de gevangenen en het personeel. Ondanks de versoepeling van de regels zorgde drugsgerelateerde criminaliteit ervoor dat veel gevangenen verslaafd waren.
In het jaar 2000 was er een grote renovatie: elektronisch toezicht, tralies werden vervangen door veiligheidsvensters in elke cel en 10 jaar na toepassing kreeg het gebouw een beschermde status
In 2013 werd de gevangenis als oneconomisch en inefficiënt beschouwd en in 2014 officieel gesloten. Op het moment van de sluiting zaten er 124 personen (mannen en vrouwen) opgesloten.
De Gemeente Utrecht verhuurde de cellen aan kleine ondernemers, er was een escape room en een horecabedrijf. In 2021 werd het verkocht aan een commercieel bedrijf en er zijn plannen om het te transformeren in een hotel, appartementen, restaurant en werkruimtes – het is te hopen dat de plannen in 2023 worden voltooid en in 2025 wordt het geopend.
Beroemde gevangenen:
Herman Brood – drugsbezit in de jaren 70
Gerrit Kouwenaar – tijdens de bezetting verspreiding van communistische krant De Waarheid
Cornelis van Ravenswaay – na de oorlog gevangengenomen – burgemeester van Utrecht 1942 tot 1945 als fanatiek nationaalsocialist
Waar komt de naam “Wolvenplein” vandaan?
Onder leiding van Karel V werden in 1580 vijf bolwerken gebouwd: De Wolvenburg, Het Lucasbolwerk, Het Mariabolwerk en Het Begijnebolwerk en De Lepelenburg. Wolvenburg werd gebouwd in het noordoosten van het stadscentrum en is vernoemd naar de Wolfstoren die ten zuiden van de stadsmuur lag. De torens van de stadsmuren hadden allemaal namen van dieren vandaar de naam Wolf. Dus de gevangenis werd gebouwd op de Wolvenburg dus het leek voor de hand te liggen om het de naam Wolvenplein te geven.